تأثیر سواد بصری بر درک زیبایی در آثار معماری

قضاوت در خصوص آثار معماری به شکل های گوناگون صورت می پذیرد و اختلاف نظرهای زیادی در مقام قضاوت مشاهده می شود. تفاوت در اظهارنظر در خصوص زیبایی آثار معماری یکی از موضوعات بحث برانگیز در معماری معاصر ایران است. موضوعی که سبب می شود در بسیاری از موارد، اختلاف نظرهای قابل توجهی میان متخصصین و طراحان از یک سو، و مردم و دیگر گروه های بهره بردار از سوی دیگر به وجود آید. در این پژوهش ضمن تحلیل ادبیات تخصصی موضوع چارچوب نظری مربوط طراحی شده و براساس الگوی امتیازدهی به نمونه های مطلوب، آزمون مورد نظر طرح گردیده است.  20نمونه از آثار مشهور معماری معاصر ایران در دو دسته انتخاب شده اند. دسته اول شامل آثاری است که در منابع مکتوب، مجلات معتبر و ادبیات تخصصی از آن ها به عنوان آثار برگزیده یاد شده است و دسته دوم شامل آثاری است که جنبه های تبلیغاتی درباره آنها وسیعتر است و بیش تر از شهرت عمومی برخوردارند. این دو گروه از بناها در اختیار3 گروه از پرسش شوندگان قرار گرفته است که به ترتیب عبارتند از 20 نفر از اساتید معماری، 30 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد معماری و 50 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد که در رشته هایی به غیر از رشته معماری تحصیل می کنند. دستاوردهای پژوهش نشان دهنده آن است که تفاوت معناداری میان بناهای انتخاب شده از سوی هر یک از گروه ها قابل مشاهده می باشد. علاوه بر آن که مردم اقبال بیشتری نسبت به آثار عمومی و بهره مند از تبلیغات محیطی داشته اند و بناهایی که براساس طراحی معماری درک آن ها نیازمند سواد بصری بالاتری است از سوی مردم پایین تر ارزیابی شده است. هرچند در بسیاری از موارد نوعی اتفاق نظر نیز قابل مشاهده می باشد.